سامانه مودیان مالیاتی سامانه‌ای است که با هدف شفاف سازی گزارشات مالیاتی مودیان و پیشگیری از فرار مالیاتی راه اندازی شد. این سامانه به همراه قانون پایانه فروشگاهی، از آبان ماه 1398 در راستای تسهیل عملیات خرید و فروش و گزارشگری مالیاتی تصویب شد.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سازمان مالیاتی با هدف شفاف سازی درآمدهای مودیان و پیشگیری از فرار مالیاتی قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را ابلاغ نمود. بر اساس این قانون کلیه مشمولان موظفند مطابق فراخوان‌های اعلام شده از سوی سازمان مالیاتی در سامانه مودیان ثبت نام نمایند. به این ترتیب کلیه اطلاعات درآمدی مودیان جهت تعیین مالیات منصفانه در اختیار سازمان مالیاتی قرار خواهد گرفت.
سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان مالیاتی مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی است. بر اساس قانون سامانه مودیان برای هر مودی در این سامانه یک کارپوشه اختصاصی در نظر گرفته می‌شود؛ که کلیه اطلاعات درآمدی او با استفاده از هر گونه سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان منتقل می‌شود.
شیوه کار به این صورت است که با عضویت در سامانه مودیان مودی می‌تواند کلیه صورتحسابهای الکترونیکی استاندارد خود را در سامانه ثبت نماید. هر یک از این صورتحسابها دارای شماره مالیاتی ویژه‌ای بوده و بر اساس نوع کسب و کار مودی، اطلاعات ویژه‌ای در آن ثبت می‌شود.
مشمولان ثبت نام سامانه مودیان مالیاتی
بر اساس بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان کلیه اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) اعم از صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم، مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند.
بر اساس این قانون خرده فروشی‌ها و واحدهای صنفی که مستقیما با مصرف کننده نهایی در ارتباط هستند، علاوه‌بر ثبت نام در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی نیز اعلام شده‌اند. اما استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهایی ارتباط ندارند الزامی نیست؛ این دسته از مودیان تنها موظفند کلیه صورت حساب‌های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می‌کند از طریق سامانه مودیان صادر نمایند.
چه کسانی مشمول ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی نیستند؟
هیئت وزیران طی نامه شماره 6315 مورخ 1400/1/24 فهرست مودیانی که ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی نیستند، به شرح زیر اعلام نمود:
- اشخاص حقیقی موضوع ماده 81 ق.م.م
- اشخاص حقیقی موضوع ماده 142 ق.م.م
- صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) گروه سوم موضوع آیین نامه اجرایی ماده (95) اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب 1394)؛ مشروط بر آن که صرفا فروشنده و ارائه کننده کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده باشند.
تکالیف مشمولین سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی
مطابق ماده 2 تا 14 قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاصی که مشمول قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان هستند، موظف به انجام مجموعه تکالیف زیر هستند:
- ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان مالیاتی
- تهیه و استفاده از پایانه فروشگاهی
- صدور صورتحسابهای الکترونیکی در ازای فروش کالا/خدمات و ارائه صورتحساب به خریدار
- ارسال اطلاعات صورتحسابهای الکترونیکی صادره به سامانه مودیان
- اعلام شماره حساب بانکی، شناسه یکتای دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی مورد استفاده برای فعالیت شغلی خود به سازمان
- اعلام مراتب عدم امکان صدرو صورتحساب الکترونیکی به علت بروز حادثه یا نقص فنی از طریق کارپوشه یا به هر طریق دیگری که سازمان اعلام می‌کند، به سازمان یا شرکت معتمد ارائه کننده خدمات مالیاتی
- اعلام مراتب تعطیلی و یا انحلال واحد کسب و کار ظرف 10 روز از تاریخ توقف بهره‌برداری از پایانه فروشگاهی از طریق کارپوشه به سازمان یا شرکت معتمد
- اعلام تغییر شغل، محل فعالیت، تغییر مالکیت یا اجاره واحد کسب و کار ظرف 10 روز از طریق کارپوشه به سازمان یا شرکت معتمد
جرائم عدم انجام تکالیف سامانه مودیان مالیاتی
در صورتی که مودی پس از اعلام فراخوان سازمان مالیاتی از ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان خودداری نماید، مشمول پرداخت 10% از مجموع مبلغ فروش انجام شده یا 2 میلیون تومان وجه خواهد بود. علاوه‌بر آن، از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیاتهای مستقیم در همان سال مالی محروم می‌شود.
همچنین در صورتی که مودی هر یک از تخلفات زیر را انجام دهد، مشمول جرایم فوق است:
- عدم استفاده از پایانه فروشگاهی
- عدم استفاده از حافظه مالیاتی
- استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان و یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران
در مواردی که مودی از صدور صورتحساب الکترونیکی خودداری نماید، مشمول پرداخت جریمه‌ای معادل 10% مجموع فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی و یا 2 میلیون تومان وجه
عدم اعلام شماره حساب بانکی مربوط به فعالیت اقتصادی مشمول پرداخت 10% مجموع فروش انجام شده از طریق آن حساب و یا 2 میلیون تومان وجه به علاوه محرومیت از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیاتهای مستقیم در همان سال مالی خواهد شد.
در صورتی که فروشنده از ارائه صورتحساب چاپی به خریدار خودداری نماید و یا اقدام به حذف یا مخدوش نمودن صورتحساب نماید، مشمول جریمه‌ای معادل 2% مبلغ صورتحساب و یا 2 میلیون تومان وجه
خودداری از ثبت و یا اعلام گزارشات فروش واحد اقتصادی در سامانه‌های مربوطه، مشمول پرداخت جریمه‌ای معادل 1% مبلغ فروش گزارش نشده و یا 1 میلیون تومان وجه
بر اساس تبصره‌های ماده 22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان داریم:
تبصره 1: مبلغ جريمه‌های ثابت مندرج در اين قانون، متناسب با نرخ تورم سالانه (بر اساس آخرين اعلام بانك مركزی) هر سال توسط سازمان مالیاتی اعلام می‌شود.
تبصره 2: سازمان نمی‌تواند بيش از 50% جريمه‌های موضوع اين ماده را (مطابق ماده 191 ق.م.م) مورد بخشودگی قرار دهد.
مشوقها و مزایای ثبت نام سامانه مودیان مالیاتی
سازمان مالیاتی برای مودیانی که در سامانه مودیان ثبت نام نموده و تکالیف خود را انجام دهند، مزایایی در نظر گرفته است. به شرح زیر است:
عدم نیاز به حضور ماموران مالیاتی در محل فعالیت مودی و مطالبه به دفاتر و اسناد و مدارک مودی؛ مگر در حالتی که مودی مرتکب تخلفاتی نظیر کتمان درآمد، خودداری از صدور صورتحساب و یا کم اظهاری یا بیش اظهاری در ثبت قیمت/مقدار فروش.
دریافت پاداش همکاری معادل 240 میلیون ریال در سال (معادل 60 میلیون ریال برای هر دوره مالیاتی) برای مودیانی که خود عضو سامانه مودیان هستند و با مودیان عضو این سامانه معامله می‌کنند.
تعلیق جریمه‌های ارزش افزوده متعلقه برای سالهای 1396 و قبل از آن به مدت 3 سال؛ در صورتی که مودی در زمان تعلیق مرتکب تخلف دیگری نشود، تخلفات مربوطه بخشوده می‌شود.
عدم نیاز به ارسال گزارشات فصلی موضوع ماده 169 ق.م.م برای مشمولین حقیقی و حقوقی.
پذیرش اظهارنامه عملکرد مودیان عضو سامانه مودیان در صورت تطبیق با اطلاعات موجود در پایگاه داده سازمان بدون نیاز به رسیدگی.
عدم نیاز به ارائه دفاتر و اسناد و مدارک موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده
کلام آخر
سامانه مودیان مالیاتی و قانون پایانه فروشگاهی با هدف شفاف سازی و افزایش دقت محاسبه مالیات کسب درآمد به وجود آمده است. به این ترتیب شما به عنوان مودی با ثبت اطلاعات در سامانه مودیان، نیاز به اجرای برخی تکالیف مالیاتی از جمله ارسال صورت معاملات فصلی و یا ارائه دفاتر و اسناد و مدارک برای مالیات بر ارزش افزوده نخواهید داشت؛ همچنین می‌توانید از تسهیلات نقدی سازمان مالیاتی نیز بهره‌مند شوید.